1632 De anatomische les van Dr. Nicolaas Tulp - Rembrandt van Rijn

In de zeventiende eeuw werd jaarlijks door het Amsterdamse chirurgijnsgilde een anatomische les georganiseerd voor gildeleden en geleerden. Nicolaas Tulp gaf in 1632 voor de tweede keer zo'n les. Hij nodigde Rembrandt uit het vast te leggen.
Het was het eerste groepsportret dat de toen 26-jarige Rembrandt schilderde. Hij maakte er een levendige compostie van door het studieobject diagonaal in het beeld te plaatsen en de omstanders op verschillende manieren te richten op het onderzoek.
Ik vraag me af wie van deze geneesheren  nou werkelijk naar die arm kijkt. Die vooraan met bruine jas (?) zou kunnen, maar volgens mij kijkt hij er toch echt overheen (naar het boek). Een verklaring is dat het portretteren van de heren belangrijker was dan een precieze weergave van houding en kijkrichting. Als je naar beneden kijkt heb je immers een onderkin.

De man op de tafel is een geëxecuteerde misdadiger (opgehangen voor diefstal).

In 1543 had de Vlaming Andreas Vesalius zich af laten beelden terwijl hij dezelfde spieren liet zien. Hij was een van de eerste anatomen die echt beschreef wat hij zag. Door hetzelfde onderwerp te kiezen wordt hier gesuggereerd dat dokter Tulp het pad van de moderne wetenschap volgt en in de voetsporen treedt van de moderne Vesalius.

Het schilderij komt terug in onder andere Asterix, en Suske en Wiske.

Gebruikte bronnen:
het nederlandse kunstboek
wikipedia
'gesprek' op mijn facebook